Në vitet e fundit, shumë njerëz kanë filluar të ndjekin një dietë pa gluten, shpesh pa pasur nevojë të qartë mjekësore për ta bërë këtë. Nga raftet e supermarketeve te menytë e restoranteve, gjithnjë e më shumë produkte ofrohen si “pa gluten”. Por a është kjo zgjedhje e shëndetshme për të gjithë?
Është e rëndësishme të kuptojmë se çfarë është gluteni, kur është e nevojshme ta shmangim, dhe kur ndoshta nuk ka ndonjë përfitim real nga një dietë e tillë. Në këtë artikull do të zbulojmë se kush përfiton me të vërtetë nga një dietë pa gluten, dhe kur mund të jetë thjesht një modë kalimtare.
Pjesa Kryesore
Çfarë është gluteni?
Gluteni është një proteinë që gjendet në disa drithëra, si gruri, elbi dhe thekra. Ai i jep brumit elasticitetin dhe ndihmon që buka të fryhet. Është prezent në shumë ushqime të përpunuara dhe përdoret shpesh si trashës ose lidhës në produkte të ndryshme.
Kush ka nevojë për një dietë pa gluten?
Ka disa grupe njerëzish që duhet të shmangin glutenin për arsye të shëndetit:
- Personat me sëmundjen celiake: Ky është një reagim autoimun ndaj glutenit që dëmton zorrët e holla. Për këta persona, edhe sasia më e vogël e glutenit mund të shkaktojë probleme serioze.
- Personat me ndjeshmëri ndaj glutenit: Edhe pse nuk kanë celiaki, disa njerëz ndjejnë fryrje, lodhje apo dhimbje barku pas konsumit të glutenit.
- Personat me alergji ndaj grurit: Kjo është një gjendje më e rrallë, por serioze, që kërkon shmangie të produkteve që përmbajnë grurë.
Kur nuk është e nevojshme dieta pa gluten?
Nëse nuk ke një nga problemet e përmendura më sipër, atëherë ndjekja e një diete pa gluten mund të mos të sjellë ndonjë përfitim të madh për shëndetin. Madje, në disa raste, mund të humbasësh lëndë ushqyese të rëndësishme që gjenden në drithërat e zakonshëm si fibra, vitamina B dhe hekuri.
Gjithashtu, shumë produkte “pa gluten” janë të përpunuara dhe mund të përmbajnë më shumë sheqer, yndyrna të dëmshme apo aditivë për të kompensuar mungesën e glutenit. Kjo do të thotë se nuk janë gjithmonë më të shëndetshme, siç mendohet shpesh.
A ndihmon dieta pa gluten për humbje peshe?
Disa njerëz që kalojnë në një dietë pa gluten humbin peshë, por kjo zakonisht vjen sepse shmangin ushqimet e përpunuara dhe kaloritë e tepërta, jo për shkak të mungesës së glutenit. Nuk ka prova shkencore që glutenin vetë e lidhin direkt me shtimin në peshë.
Këshilla Praktike
- Mos e hiq glutenin pa arsye: Konsulto një mjek ose një dietolog përpara se të ndryshosh dietën në mënyrë drastike.
- Lexo etiketat: Nëse je i ndjeshëm ndaj glutenit, kontrollo me kujdes etiketat e produkteve. Disa produkte mund të përmbajnë gjurmë gluteni edhe nëse nuk janë bërë me drithëra.
- Zgjidh alternativa të shëndetshme: Në vend të bukës së bardhë pa gluten, zgjidh drithëra natyrale pa gluten si tërshëra pa kontaminim, quinoa, ose orizi kaf.
- Mos bazo vetëm te moda: Mos ndiq një dietë vetëm sepse është popullore në rrjete sociale. Çdo trup është ndryshe.